Halk arasında "Sara Hastalığı" olarak da bilinen bu rahatsızlık, dünya genelinde milyonlarca insanı etkilemektedir. Epilepsi her yaş grubunda görülebilir ve farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilir.
Epilepsi (Sara) Nedir?
Beyinde anormal elektriksel aktivite sonucu ortaya çıkan, tekrar eden nöbetlerle karakterize bir sinir sistemi bozukluğudur.
Nöbetler, beynin hangi bölgesinin etkilendiğine bağlı olarak farklı şekillerde görülebilir.
Epilepsinin Belirtileri Nelerdir?
Epilepsinin belirtileri nöbet türüne göre değişiklik gösterir. Şüphe durumunda bir nöroloji uzmanına başvurmak gerekir.
En yaygın belirtiler arasında bilinç kaybı, kasılmalar, kontrolsüz hareketler, “bakakalma”, ani gelen “korku”, “mideden yukarı yükselen his” mevcuttur.
Büyük nöbetlerde (jeneralize ve/veya sekonder jeneralize) ağızdan köpük gelmesi, kasılma, idrar kaçırma olabilir.
Küçük nöbetlerde ise istemsiz hareketler, bakakalma ve çevreden kopma durumu olabilir.
Özellikle dalma ve çevreden kopma çocukluk çağı epilepsisinde sık görülür.
Epilepsi Neden Olur?
Bazı durumlarda epilepsinin kesin nedeni tespit edilemez. Epilepsinin nedenleri arasında genetik yatkınlık, kafa travmaları, kafa içi kanama, enfeksiyonlar, tümörler ve doğum sırasında oluşan beyin hasarı yer alır. Ayrıca, metabolik bozukluklar da epilepsiye yol açabilir.
Epilepsi Tanısı Nasıl Konulur?
Epilepsi tanısı koymak için öncelikle hastanın detaylı tıbbi öyküsü alınır ve nörolojik muayene yapılır.
Daha sonra, Elektroensefalografi (EEG) testi uygulanarak beyin dalgalarındaki elektriksel aktivite incelenir.
Manyetik rezonans görüntüleme (MR) ile de beynin olası yapısal bozuklukları araştırılır. (Tümör, kanama)
Kan testleri, olası metabolik hastalıkları saptamak için epilepsiye neden olabilecek diğer faktörleri değerlendirmek için kullanılır.
Uzman bir nöroloji doktoru tarafından yapılan kapsamlı değerlendirmeler sonucunda doğru tanı konularak, hastaya uygun tedavi planı belirlenir.
Epilepsi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Epilepsi hastalarının büyük bir kısmı uygun tedavi ile nöbetlerini kontrol altına alabilir.
Epilepsi tedavisinde en yaygın yöntem ilaç tedavisidir. Antiepileptik ilaçlar, nöbetleri kontrol altına alarak hastaların yaşam kalitesini artırmayı hedefler.
İlaç tedavisiyle başarı sağlanamayan dirençli epilepsi vakalarında cerrahi müdahale, vagus sinir stimülasyonu (VNS) gibi yöntemler uygulanabilir.
Epilepsi tedavisinde hangi yöntemin uygun olduğu, hastanın bireysel durumuna göre uzman doktor tarafından belirlenmelidir.
Epilepsi Nöbeti Geçiren Birine Nasıl Müdahale Edilir?
Epilepsi nöbeti geçiren birine doğru şekilde müdahale etmek, hastanın zarar görmesini önlemek açısından hayati önem taşır.
Nöbet sırasında hastayı güvenli bir şekilde yan yatırarak çenesini aşağıda tutmak, solunum yolunun açık kalmasını sağlar. Kesinlikle hastanın ağzına bir şey sokmamak (çubuk vb.) ve dişlerini zorla açmaya çalışmamak önemlidir, çünkü bu durum ciddi yaralanmalara yol açabilir.
Kasılmalar sırasında hastayı tutmaya çalışmak yerine, güvenli ortamda nöbetin doğal seyrinde sona ermesini beklemek en doğru yaklaşımdır.
Nöbet süresi genellikle bir dakika içinde sona erer. Ancak nöbet beş dakikadan uzun sürerse, hasta bilincini geri kazanamazsa veya art arda nöbetler gerçekleşirse ki bu tıbbi acildir; vakit kaybetmeden 112 Acil Servis aranmalıdır.
