Tıbbi görüntüleme yöntemleri (BT/MR vb); hastalıkların erken teşhisi, doğru tanı ve tedavi planlamasında büyük önem taşır. Bazı durumlarda dokular arasındaki farklar, net görüntü elde etmek için yeterli olmayabilir. Tam bu noktada kontrastlı maddeler devreye girer.
Eğer böbrek hastalığınız veya önceden tespit edilmiş kontrast madde veya iyot alerjiniz varsa, bu durumu mutlaka doktorunuza bildiriniz.
Kontrast Madde Nedir?
Vücudun belirli bölgelerinin daha net ve ayrıntılı görülmesini sağlayan, doku ile organlar arasındaki yoğunluk farkını artıran özel bileşiklere kontrast (ilaçlı) madde denir. Normal görüntülerle görülemeyecek ayrıntılar yakalanabilir, tanı kesinliği artar. Damar yoluyla, ağızdan ya da rektal yolla verilebilir. Bu maddeler, görüntüleme cihazlarının ilgi bölgesini “vurgulamasına” yardımcı olur. Bazı kontrast maddeler “pozitif” (radyoopak) kategorisindedir; bazıları ise “negatif” (radyolusent) özellik gösterir. Radyoopak kontrast maddeler x-ışınlarını iyi soğurur, bu nedenle görüntüde “beyazlaşma” yapar. Damarlar, organ içi alanlar veya patolojik odaklar bu sayede daha belirgin gösterilir.
Kurumumuzda Radyoopak madde kullanılmaktadır.
Kontrast Maddeler Hangi Görüntüleme Yöntemlerinde Kullanılır?
En sık kullanıldıkları yöntemler arasında Bilgisayarlı Tomografi (BT), Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) , anjiyografi ve sindirim sistemi incelemeleri (Gastrointestinal tetkikler) yer alır.
Her yöntemde kullanılan kontrast maddenin türü, görüntüleme cihazının teknolojisine ve hedeflenen organın yapısına göre değişir.
Kontrast maddenin vücuttan atılma süresi; kullanılan kontrast maddenin türüne, kişinin böbrek fonksiyonlarına ve hidrasyon (su tüketimi) düzeyine bağlı olarak değişir. Atılımın sağlıklı gerçekleşebilmesi için işlem sonrasında bol sıvı tüketmek büyük önem taşır. Yeterli su içmek, kontrast maddenin böbreklerden daha hızlı temizlenmesine yardımcı olur. Böbrek fonksiyonları zayıf olan kişilerde bu süre biraz uzayabilir; bu nedenle sıvı alımı mutlaka doktor önerisiyle düzenlenmelidir. Academic Hospital olarak, elzem durumlarda böbrek nakli yapılmış veya tek böbreği bulunan hastalarımızda kontrastlı tetkikler yalnızca hekim kontrolünde, gerekli önlemler alınarak ve işlem öncesi–sonrası destek tedaviler uygulanarak güvenli bir şekilde gerçekleştirilmektedir.
Kontrast Maddelere Bağlı Yan Etkiler Nelerdir?
Her tıbbi madde gibi kontrast maddelerin de nadiren bazı yan etkilere yol açma ihtimali vardır. Bu etkiler genellikle hafif ve geçicidir; ciddi reaksiyonlar ise oldukça nadir görülür. Modern tıpta kullanılan kontrast maddeler, geçmişe kıyasla çok daha güvenli ve düşük riskli olacak şekilde geliştirilmiştir.
Kontrast maddeye bağlı olarak bazı kişilerde enjeksiyon sırasında vücutta sıcaklık hissi, idrar kaçırıyormuş hissi, ağıza ilaç tadı gelmesi gibi kısa süreli etkiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler genellikle birkaç dakika içinde kendiliğinden kaybolur.
Alerjik reaksiyonlar veya böbrek fonksiyonlarında geçici değişiklikler gözlenebilir. Ancak bu tür durumların görülme oranı oldukça düşüktür.
Çekim öncesinde hastaların tıbbi geçmişi, böbrek fonksiyonları ve varsa önceki kontrast deneyimleri dikkatle değerlendirilir. Academic Hospital’da tüm kontrastlı görüntüleme işlemleri, deneyimli radyoloji uzmanları ve sağlık personeli gözetiminde gerçekleştirilir. Çekim sırasında olası tüm etkiler konusunda hasta bilgilendirilir ve gerekirse işlem öncesi koruyucu önlemler alınır.
