- Arpacık Nedir?
- Arpacığın Belirtileri Nelerdir?
- Gözde Arpacığın Tanısı Nasıl Konulur?
- Arpacık ile Şalazyon Aynı Şey mi?
- Arpacık Bulaşıcı Mıdır?
- Arpacık Tek Gözü mü Etkiler?
- Arpacık Kendi Kendine Geçer mi?
- Evde Arpacık Tedavisi Nasıl Yapılır?Arpacık Neden Çıkar?
- Arpacık İçin Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
- Arpacığın Tıbbi Tedavisi Nasıldır?
Arpacık Nedir?
Tıbbi adı hordeolum olan arpacık, göz kapağında bulunan yağ bezlerinin bakteri enfeksiyonu (özellikle Staphylococcus aureus) nedeniyle tıkanması ve iltihaplanması sonucu ortaya çıkan, kırmızı, ağrılı ve sivilceye benzer bir şişliktir. Halk arasında “it dirseği” olarak da bilinir. Çoğunlukla kirpik diplerinde çıkar.
Arpacık Neden Çıkar?
Arpacık çoğunlukla hijyen ve bağışıklık sistemi ile ilgili faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkmaktadır:
- Göz hijyenine dikkat edilmemesi
- Makyaj kalıntıları
- Kirli ellerle göze dokunmak
- Stres, uykusuzluk ve yorgunluk
- Bağışıklık sisteminin zayıf düşmesi
- Yağlı cilt yapısı veya göz kapağı iltihapları (blefarit)
Düzenli göz temizliği ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları arpacık oluşumunu önlemede önemli rol oynar.
Arpacığın Çıktığını Hisseder Miyiz? Belirtileri Nelerdir?
Arpacığın çıktığını anlamak genellikle kolaydır; çünkü çoğu zaman göz kapağında hafif ağrı, batma ve hassasiyet ile kendini belli eder. Kısa süre içinde kızarıklık ve şişlik gelişir, ardından iltihaplı küçük bir kabarcık belirginleşir.
- Göz kapağında kızarıklık ve şişlik
- Dokununca artan ağrı ve hassasiyet
- Gözde sulanma ve batma hissi
- Işığa karşı hassasiyet (fotofobi)
- Kirpik diplerinde sarımtırak veya beyaz uç oluşumu
- Göz kırparken veya göz kapağına baskı geldiğinde rahatsızlık hissi
Gözde Arpacığın Tanısı Nasıl Konulur?
Arpacığın tanısı göz hastalıkları uzmanı tarafından yapılan basit bir muayene ile konur. Genellikle göz kapağındaki kızarıklık, şişlik ve ağrılı nodül tanı için yeterlidir. Ek bir tetkik gerektirmez. Doktor, göz kapağını inceleyerek arpacığı şalazyon gibi diğer göz kapağı sorunlarından ayırt eder.
Arpacık ile Şalazyon (Göz Kapağı Kisti) Aynı Şey mi?
Arpacık ve şalazyon, göz kapağında görülen iki farklı rahatsızlıktır. Görünüşte birbirine benzese de nedenleri, belirtileri ve tedavi süreçleri farklıdır. Arpacık enfeksiyon kaynaklıdır ve ağrılıdır. Şalazyon ise yağ bezlerinin tıkanmasıyla oluşur, ancak arpacıkta olduğu gibi enfeksiyon söz konusu değildir. Bu yüzden şişlik daha sert, genellikle ağrısız, renksiz ve uzun sürelidir.
Arpacık Bulaşıcı Mıdır?
Arpacığın kendisi doğrudan bulaşıcı değildir, ancak enfeksiyona yol açan bakteriler temas yoluyla başka kişilere geçebilir. Özellikle ortak kullanılan havlu, yastık kılıfı, makyaj malzemesi ya da eller aracılığıyla bulaşma riski artar.
Arpacık Tek Gözü mü Etkiler?
Arpacık genellikle tek göz kapağında ortaya çıkar. Ancak risk faktörleri mevcutsa veya hijyen kurallarına dikkat edilmezse, her iki gözde de arpacık çıkabilir. Aynı anda iki göz kapağında birden arpacık gelişmesi nadir olsa da imkânsız değildir.
Arpacık Kendi Kendine Geçer Mi?
Evet, arpacık çoğu zaman kendi kendine geçer. Genellikle 4–7 gün içinde iltihap boşalır, şişlik azalır ve göz kapağı normale döner. Ancak arpacık iyileşirken içindeki iltihap tamamen boşalmazsa veya kanal tıkanıklığı devam ederse, bu şişlik şalazyon haline dönüşebilir.
Evde Arpacık Tedavisi Nasıl Yapılır?
Evde arpacık tedavisinde en etkili yöntem ılık kompres uygulamasıdır. Temiz bir bezi ılık suyla ıslatıp günde 3–4 kez, 5–10 dakika boyunca göz kapağına koymak; hem iltihabın daha hızlı boşalmasına yardımcı olur hem de arpacığın şalazyona dönüşme riskini azaltır. Ellerin sık yıkanması, göze dokunmaktan kaçınılması ve makyaj yapılmaması önemlidir. Arpacık geçene kadar lens kullanılmamalıdır.
⚠️ Arpacığı kesinlikle kendi kendine sıkmaya ya da patlatmaya çalışmak doğru değildir. Bu durum enfeksiyonun yayılmasına, sürecin uzamasına ve göz kapağı kisti (şalazyon) oluşmasına yol açabilir.
Arpacık İçin Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
- Arpacık 1 haftadan uzun sürüyorsa
- Şişlik çok büyük ve göz kapağını kapatıyorsa
- Şiddetli ağrı ya da görme bozukluğu varsa
- Arpacık sık sık tekrarlıyorsa
- Şalazyona dönüşmüşse
Bu durumlarda mutlaka göz doktoruna başvurmak gerekir.
Arpacığın Tıbbi Tedavisi Nasıldır?
Göz doktoru tarafından reçete edilen antibiyotik içeren damla veya pomatlar (merhemler), arpacığa neden olan bakterilerin kontrol altına alınmasını sağlar. Şişlik ve iltihabın şiddetli olduğu durumlarda doktor, kortikosteroid içeren damla veya merhem önerebilir. Büyük, ağrılı ya da kendi kendine boşalmayan arpacıklarda küçük bir cerrahi işlemle içerik boşaltılır. Bu işlem genellikle lokal anestezi altında, kısa sürede yapılır. Arpacık göz kapağı kistine (şalazyon) dönüştüğünde ilaç tedavisi çoğu zaman yeterli olmaz. Bu durumda cerrahi boşaltma ya da steroid enjeksiyonu gerekebilir.
