Akciğer Zarında Sıvı Birikmesi (Plörezi) Nedir?
Plörezi, halk arasında “akciğerde su toplaması” ya da “zatülcenp” olarak da bilinir. Akciğerleri çevreleyen zarların (plevra) arasında anormal sıvı birikmesiyle ortaya çıkan bir sağlık sorunudur.
Akciğerde Su Toplaması Neden Olur?
Plevra zarları, solunum sırasında akciğerin göğüs duvarı içinde rahatça hareket etmesini sağlar. Sağlıklı bireylerde bu iki zar arasında çok az miktarda kayganlaştırıcı sıvı bulunur. Ancak enfeksiyonlar, kalp yetmezliği, akciğer kanseri gibi durumlarda bu sıvı miktarı artar ve bu da solunum fonksiyonlarını olumsuz etkiler.
- Zatürre (pnömoni) gibi akciğer enfeksiyonları,
- Tüberküloz,
- Akciğer kanseri veya metastaz,
- Kalp yetmezliği,
- Pulmoner emboli (akciğerde pıhtı),
- Romatizmal hastalıklar (örneğin lupus, romatoid artrit),
- Bazı ilaç reaksiyonları veya travmalar.
Plörezi, tek başına bir hastalık değil, genellikle başka bir hastalığın belirtisidir. Bu nedenle tanı ve tedavi sürecinde altta yatan nedenin belirlenmesi büyük önem taşır.
Akciğerde Su Toplaması Belirtileri Nelerdir?
Altta yatan hastalığa bağlı olarak belirtilerin şiddeti ve süresi değişebilir.
Plörezi hastalarında en sık görülen belirti nefes alırken batıcı göğüs ağrısıdır. Bu ağrı genellikle tek taraflıdır ve derin nefes alındığında, öksürükle veya hareketle şiddetlenebilir. Nefes darlığı, akciğer zarları arasındaki sıvı birikiminin artmasıyla birlikte daha belirgin hale gelir. Kuru öksürük, halsizlik ve ateş gibi şikayetler de eşlik edebilir.
Eğer göğüs ağrısı ve nefes darlığı gibi semptomlar mevcutsa, vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Akciğerde Su Toplamasının Tanısı Nasıl Konulur?
Doktor, hastanın şikâyetlerini ve muayene bulgularını değerlendirdikten sonra çeşitli tetkikler isteyebilir.
- Göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi belirtilerle başvuran hastalarda ilk olarak akciğer grafisi (röntgen) çekilir. Bu görüntüleme yöntemi, akciğer zarları arasında sıvı birikimini gösterebilir.
- Tanının netleşmesi (sıvının yerinin ve miktarının değerlendirilmesi) için akciğer ultrasonu veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi ileri görüntüleme teknikleri kullanılabilir.
- Tanı sürecinin önemli bir aşaması da torasentez işlemidir. Bu işlem sırasında plevra boşluğundaki sıvı ince bir iğne ile alınır ve laboratuvarda enfeksiyon, kanser, tüberküloz gibi olası nedenler açısından analiz edilir.
- Gerekli durumlarda kan tahlilleri ve balgam kültürü gibi ek testler de yapılabilir.
Erken tanı, altta yatan hastalığın belirlenmesi ve uygun tedavi planının oluşturulması açısından büyük önem taşır.
Akciğerde Su Toplamasının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavisi, altta yatan hastalığın türüne göre planlanır. Hastanın genel durumu, ağrıları ve solunum sıkıntısı da göz önünde bulundurularak semptomatik tedaviler uygulanır.
- Eğer bir enfeksiyona bağlı gelişmişse, antibiyotik tedavisi uygulanır.
- Tüberküloz kaynaklı durumlarda uzun süreli verem ilaçları kullanılır.
- Kanser kökenli plörezide kemoterapi, radyoterapi ya da sıvı boşaltma işlemleri devreye girer.
- Göğüs boşluğunda biriken fazla sıvı, hastanın nefes almasını zorlaştırıyorsa, torasentez adı verilen işlemle bu sıvı boşaltılır.
- Sıvının tekrar tekrar birikmesi durumunda ise plörodezis yöntemiyle plevra zarları birbirine yapıştırılarak sıvı oluşumu engellenebilir.
