Güneş ışığıyla ilişkilendirilen ve genellikle kemik sağlığıyla anılan D vitamini, aslında vücudumuzdaki pek çok önemli süreci etkileyen önemli bir vitamindir.
D vitamini yağda eriyen vitamindir. (A, D, K, E vitaminleri yağda çözünen vitaminlerdir.) Vücutta güneş ışığına maruz kaldığında cilt tarafından sentezlenir. Aynı zamanda bazı yiyeceklerde de doğal olarak bulunur ve takviyeler aracılığıyla alınabilmektedir.
D Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?
● Somon, sardalya, uskumru gibi yağlı balıklar D vitamini bakımından zengindir. Özellikle somon, günlük ihtiyacın büyük bir kısmını karşılayabilir.
● Kırmızı et D vitamini bakımından zengin besinlerdir.
● Süt ve süt ürünleri.
● Yumurtanın sarısında D vitamini doğal olarak bulunmaktadır.
D Vitamininin Rolü
1) Kemik Sağlığı: D vitamini; kalsiyum, fosfor ve magnezyum gibi minerallerin emilimini artırarak kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur.
2) Bağışıklık Sistemi: İyi düzeyde D vitamini, enfeksiyon riskini azaltmaktadır. Bu nedenle bağışıklığın güçlenmesinde önemli rol oynamaktadır.
3) Mental Sağlık: Yetersiz D vitamini seviyeleri depresyon ve diğer ruh hali bozukluklarına yol açabilmektedir.
D Vitamini Eksikliği
● D vitamininin yeterli seviyede olmaması, kalsiyum emilimini azaltır. Bu nedenle büyüme duraklar ve uzun kemiklerde eğrilmeler görülür. Çocukların bacaklarında şekil bozukluğu gelişmektedir. Bu durum ‘Raşitizm’ denilen kemik hastalığına işarettir. Çocuklar güneşe çıktıklarında ve yeterli güneş ışığı aldıkları zaman bu şekil bozukluğu düzelmektedir.
● D vitamini bağışıklık sisteminin düzenlenmesinde önemli bir rol oynadığı için eksikliğinde kişi enfeksiyonlara açık hale gelmektedir.
● Vitamin ve mineral eksikliklerinde çok sık karşılaşılan saç dökülmesi durumu meydana gelir.
● Kalp, beyin ve mental sağlığın korunması bozulur. Yorgunluk ve depresyona yönelik bozukluklar meydana gelebilmektedir.
● Dişlerde mineral kaybına neden olmaktadır.
● Erişkinlerde osteoporoz denilen kemik erimesi riski artmaktadır. Bununla birlikte kemik kırıkları kolaylaşır.
D Vitamini Fazlalığı
Kandaki D vitamini değerinin 70’in üzerinde olması toksik etki yarattığı için istenmemektedir.
D Vitamini Sentezi
Ciltte bulunan öncü bir maddeye güneş ışınlarının UV etkisi ile kolekalsiferol oluşmaktadır. Bu madde de karaciğer ve böbreklerde işlemden geçtikten sonra aktif D vitamini oluşmaktadır.
Güneş ışınlarına maruz kalmanın süresi ve zamanı önemlidir. Güneş ışınları direkt cilde öğlen saatlerinde haftada 2-3 gün 5-20 dakika etki etmelidir. Cam arkasından gelen güneş etkisizdir.
Bu sürelerden daha fazla güneş ışığına maruz kalınmasını önermiyoruz çünkü uzun süreli UV cilt kanserlerine sebebiyet verebilmektedir.
