Nefroloji Nedir?
Böbrek omurganın her iki yanında, sırtın ortasına yakın bir alanda yer alan ve vücudun sağlıklı olarak işlemesinde son derece önemli roller üstlenen organdır. Böbreklerde yaşanan sorunlar, tedavi edilmediği takdirde yaşamsal riskler barındırabilmektedir. Nefroloji de böbrek yetmezliği, elektrolit bozuklukları ve idrar anormalliklerinin sebeplerinin araştırılarak tanı ve tedavisinin yapılmasını sağlayan bir bilimdir. İç hastalıkları ana bilim dalının yan dalı olması sebebiylebualanda görev alacak hekimlerin önce iç hastalıkları dalında eğitim görmeleri, daha sonra da Nefroloji yan dalında uzmanlık eğitimlerini almaları gerekmektedir. Uzun bir eğitim döneminin ardından böbrekler ve böbreklere bağlı hastalıkların tanı ve tedavisini gerçekleştiren nefrologlar, gerekli olduğu durumlarda farklı alanlardaki hekimlerle işbirliği içinde çalışmaktadırlar.
Böbrek ve Böbreğe Bağlı Hastalıklar Hangileridir?
İltihaplanma ve daha az gördüğümüz vücudun bağışıklık sistemindeki bozukluklara bağlı gelişen glomerulonefritler veya vaskülitler, böbreğin çalışmasını bozup kronik böbrek hastalığının oluşumuna neden olmaktadır. Böbreklerin işlevini kaybetmesi, yavaşlaması veya hasar alması, Nefroloji bölümü hekimlerinin ana çalışma alanıdır. Bununla birlikte Nefroloji bölümünün ilgi alanını oluşturan hastalıklar şunlardır:
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon) hastalarının kan basıncını düzenlemek,
- Çeşitli hastalıkların (kalp, tansiyon, diyabet vb.) ve bu hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların böbreğe verdiği zararları araştırmak,
- Elektrolit (sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfor vb.) ve su bozukluklarını gidermek,
- Böbrek yetmezliği sorunun giderilmesi amacıyla hastanın durumuna göre böbrek nakli veya diyaliz seçeneklerini değerlendirmek,
- İdrarda kanama veya protein kaçağı olduğu takdirde bu sorunun giderilmesine yönelik tedavi yöntemleri geliştirmek,
- İdrar yolu enfeksiyonlarında gerekli tedaviyi uygulamak,
- Böbrekteki taş veya kistlerin teşhis ve tedavisini sağlamak
Academic Hospital Nefroloji Bölümü
Academic Hospital Nefroloji Bölümü; yetişkinlerde normal böbrek işlevleri, hipertansiyon, böbrek yetmezliği, idrarda protein kaçağı gibi böbrek hastalıklarının tanı, tedavi ve takibinde rol almaktadır. Nefroloji Bölümü’nde; böbrek yetmezliği, diyaliz (hemodiyaliz veya periton diyalizi) ve böbrek nakli gibi tedavilerin tüm hazırlık ve takip süreçleriyle ilgilenilmektedir.
Academic Hospital Çocuk Nefrolojisi Bölümü
Academic Hospital Çocuk Nefrolojisi Bölümü’nde; alanında uzman ve deneyimli ekip, çocukluk çağında ortaya çıkan böbrek ve idrar yolu hastalıklarının tedavilerinde çocuklara ve ailelerine hizmet vermektedir. Çocuk (Pediatrik) Nefrolojisi Bölümü, 0-18 yaş arasındaki çocuklarda, üriner sistemde (böbrekler, idrar yolları, mesane ve üretra) doğuştan ya da sonradan ortaya çıkan her türlü sorunu, diğer tıbbi birimlerle de iş birliği yaparak, multidisipliner bir yaklaşımla tedavi etmektedir.
Academic Hospital’da Nakil ve Diyaliz İşlemleri
Academic Hospital’ın yetişkinlere yönelik Nefroloji Bölümü’nde, fonksiyonlarını yitiren böbreklerin, hasta için hayati risk oluşturmaması amacıyla destek tedavi yöntemi uygulamaktadır. Böbrekler tam çalışmadığı zaman vücutta birikmiş olan fazla sıvı ve atık maddelerin yarı geçirgen bir filtre aracılığıyla temizlenmesi işlemine diyaliz denilmektedir. Diyaliz tedavisi, hemodiyaliz ve periton diyalizi olmak üzere iki şekilde uygulanır. Academic Hospital’da diyaliz yöntemleriyle birlikte, böbrekler artık işlevini tamamen yerine getiremez hale geldiğinde böbrek nakli işlemi de gerçekleştirilmektedir.
Periton diyalizi (Karın diyalizi)
Kanı zararlı atıklardan temizlemek için hastanın kendi karın zarı (periton zarı) da filtre yerine kullanılabilmektedir ve bu uygulamaya periton diyalizi adı verilmektedir. Uygulamada, kişinin karın boşluğuna içinde diyaliz sıvıları bulunan periton kateteri adlı bir tüp yerleştirilmekte ve sıvı bu tüp aracılığıyla karından hastaya verilmektedir. Son derece küçük olan bu tüp sayesinde kandaki zararlı maddelerin bir kısmı dışarı atılmakta ve hastaya temiz diyaliz sıvısı verilmektedir. 30 ila 45 dakika arasında süren bu işlem, hastanın kendisi tarafından bile uygulanabilmektedir. Ancak buradaki en önemli nokta sterilizasyon, yani torbanın değiştirilmesi esnasında temizliğe dikkat edilmesidir.
Hemodiyaliz (Damar diyalizi)
Kanın vücut dışında bir makina ve yarı geçirgen bir membran yoluyla temizlenip vücuda geri verilme işlemine hemodiyaliz denilmektedir. Yüksek kan akımının gerekli olduğu bu tedavi yöntemi, hastanın genel durumuna ve aylık yapılan kan tetkiklerine göre planlanmaktadır.
Böbrek nakli tedavileri
Son dönem böbrek yetmezliği olan hastaların bedenine, bu fonksiyonları yapabilecek sağlam bir organın yerleştirilmesi işlemine böbrek nakli veya böbrek transplantasyonu denilmektedir. Transplantasyon için gerekli olan böbrek, ya yaşamını yitiren ve organlarını bağışlamış olanlardan ya da hayatta olan bir vericiden sağlanmaktadır.
Sık Rastlanan Böbrek Hastalıkları
Vücuttaki atık maddeleri temizlemenin, kan basıncını düzenlemenin, kan yapıcı hormon ve vitamin D sentezi yapmanın yanı sıra su, elektrolit ve asit dengesini ayarlamakla yükümlü olan böbrekler, çeşitli sebeplerden bu görevlerini yerine getiremeyebilir. Dünyada ve Türkiye’de milyonlarca kişinin karşılaştığı bu sorun, hekimlerin uyguladığı ve böbreğin işlevini yerine getirmesine yardımcı olan tedavi yöntemleri sayesinde bir nebze olsun aşılabilmektedir. Sık rastlanan böbrek hastalıklarından bazıları şunlardır:
Kronik Böbrek Yetmezliği
Başta halk arasında şeker olarak adlandırılan diyabet ve hipertansiyon olmak üzere uzun yıllar süren sağlık sorunları nedeniyle böbrek dokusunun hasar alması ve işlevini tam olarak yerine getirememesine kronik böbrek yetmezliği adı verilmektedir. Başka hastalıkların etkisiyle meydana geldiği için en sık görülen böbrek rahatsızlığıdır.
Akut böbrek yetmezliği
Farklı sağlık sorunları nedeniyle kullanılan ilaçlar, böbreklerin olduğu bölgenin bir darbeye maruz kalması veya bazı hastalıklar, böbrek fonksiyonlarının gerilemesine neden olmakta ve bu duruma akut böbrek yetmezliği adı verilmektedir. Böbreğin işlevini yerine getirememesine neden olan faktörün ortadan kalkmasıyla birlikte böbrek de rutin görevine devam edebilmektedir.
Böbrek taşı
Çeşitli minerallerin zaman içerisinde yoğunlaşarak dokular üzerinde birikmesine böbrek taşı adı verilir. Böbrek taşları, önemli bir sağlık sorudur; idrar yolu enfeksiyonlarına yol açabileceği gibi tedavisi gerçekleştirilmediği takdirde dokularda tıkanmaya neden olarak böbrek yetmezliğine sebebiyet verebilir.
Polikistik böbrek hastalığı
Böbrek dokusunda sayısız kist gelişimiyle meydana gelen ve böbrek fonksiyonlarında aksamalara yol açabilen durumlara polikistik böbrek hastalığı denir. Polikistik böbreklerde başta hipertansiyon olmak üzere, kanlı idrar ve böbrek boyutlarının artması gibi farklı sorunlar meydana gelebilir.
İdrar yolu enfeksiyonları
İdrar yollarında bulunan dokuların bakteri, virüs veya mantar gibi etkenler tarafından enfekte olması ile idrar yolu enfeksiyonları meydana gelir.
Glomerülonefrit
Böbreklerin özelleşmiş kılcal damarları olan glomerüllerin çeşitli mekanizmalar sonucu iltihaplanmasıyla ortaya çıkan rahatsızlığa verilen isimdir. Genellikle vücut ödemi, hipertansiyon, idrarla protein kaybı, kanlı idrar ve damar içi pıhtılaşma gibi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.
Bölüm Doktorlarımız