Kist Nedir?
Vücutta anormal bir şekilde oluşan, içi sıvı, hava veya yarı katı maddeyle dolu kese şeklindeki yapılardır. Kistler, vücudun farklı bölgelerinde ortaya çıkabilir ve boyutları değişkenlik gösterebilir. Bazı kistler zararsız ve belirti vermezken, bazıları tedavi gerektirebilecek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Kadınlarda en sık karşılaşılan kist türlerinden biri de çikolata kistleridir.
Çikolata Kisti Nedir?
Tıbbi adıyla “Endometrioma”; Endometriozis hastalığının bir türüdür. Rahim iç tabakasına benzer dokunun rahim dışında büyümesiyle oluşan bir sağlık sorunudur. Genellikle yumurtalıklarda görülen bu kistler, içeriğindeki koyu kahverengi sıvı nedeniyle "çikolata kisti" olarak adlandırılır.
Çikolata Kistinin Nedenleri Nelerdir?
Çikolata kistinin kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, östrojen hormonunun yüksek seviyeleri, bağışıklık sisteminin yabancı dokulara karşı yeterli savunma yapamaması ve genetik yatkınlık, oluşumunda etkili faktörler arasında sayılabilir. Özellikle ailesinde bu rahatsızlık bulunan kadınlarda daha sık görülmesi, genetik yatkınlığın çikolata kistinin gelişiminde önemli bir rol oynadığını düşündürmektedir.
Çikolata Kisti Nasıl Oluşur?
Rahim iç tabakasını oluşturan endometriyal dokunun, rahim dışında, özellikle de yumurtalıklarda büyümesiyle meydana gelir. Normalde adet döngüsü sırasında rahim içindeki endometriyal doku kalınlaşır, kanar ve vücuttan atılır. Ancak bu doku rahim dışında bir alanda yerleştiğinde, adet dönemlerinde biriken bu kan dışarı atılamaz ve zamanla birikerek kistin içini doldurur. Bu süreç sonucunda, kist içinde koyu kahverengi ve kıvamlı bir sıvı oluşur.
Çikolata Kistinin Belirtileri Nelerdir?
Çikolata kisti (endometriozis) belirtileri arasında şiddetli adet sancıları, cinsel ilişki sırasında ağrı, karın ve bel ağrısı, adet düzensizlikleri, idrar yaparken ağrı ya da kanama ve kısırlık sayılabilir. Bazı kadınlarda sindirim sorunları, yorgunluk ve ağrılı bağırsak hareketleri gibi şikayetler de görülebilir.
- Şiddetli adet sancıları (dismenore)
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Pelvik bölgede kronik ağrı
- Adet düzensizlikleri
- Kısırlık (infertilite)
- Karın şişkinliği ve dolgunluk hissi
Çikolata kisti, doğru teşhis ve tedavi ile kontrol altına alınabilir.
Çikolata Kisti Nasıl Teşhis Edilir?
Çikolata kisti, genellikle belirtiler üzerine yapılan muayene ve görüntüleme yöntemleri ile teşhis edilir.
İlk adımda, doktor tarafından yapılan bir pelvik muayene ile kistin varlığı kontrol edilir. Daha sonra, yumurtalıkların ve çevresindeki yapıların incelenmesi için ultrason kullanılır.
Kesin teşhis koymak için ise “Laparoskopi” tercih edilir. Laparoskopi; karın içine kamera ile bakılarak kistin doğrudan gözlemlendiği minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir.
Ayrıca, bazı durumlarda manyetik rezonans görüntüleme (MR) kistin boyutu ve yerleşimi hakkında daha detaylı bilgi sağlayabilir.
Çikolata Kisti Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hastanın yaşı, kistin boyutu, belirtilerin şiddeti ve çocuk sahibi olma isteğine bağlı olarak değişir. Sağlıklı bir yaşam tarzı, düzenli egzersiz ve dengeli beslenme de semptomların hafifletilmesine katkı sağlar.
Tedavide öncelikle ilaç tedavisi uygulanarak hormonal ilaçlarla kistlerin büyümesi yavaşlatılır ve ağrılar hafifletilir. Çocuk sahibi olmak isteyen bireylere bu tedavi seçeneği uygulanmaz.
Cerrahi yöntemler, özellikle büyük kistlerin çıkarılmasında veya kısırlığa neden olan durumlarda tercih edilir; bu genellikle laparoskopi ile gerçekleştirilir.
Tedavi sonrası düzenli doktor kontrolü, çikolata kistinin tekrarlama riskine karşı önemlidir.
