İmmün sistem olarak bilinen bağışıklık sistemi, canlıyı dışarıdan gelen her türlü yabancı madde ve biyolojik etkene karşı koruyan, özelleşmiş hücre ve dokulardan oluşan bir sistemdir.
Vücudumuza enfeksiyon ve hastalıklara karşı korunma ve savunma mekanizması sağlayan savunma sistemi olarak tanımlanır ve vücuttaki direnci temsil eder.
Vücudumuzda var olan sağlıklı hücreleri zararlı olan mikroorganizmalardan ayırt edebilme özelliğine sahiptir. Kanser hücreleri gibi anormal hücrelere karşı mücadele etmek de bağışıklık sisteminin görevleri arasında yer almaktadır.
Bağışıklık sistemi, doğuştan gelen (doğal) ve sonradan kazanılmış (edinilmiş) bağışıklık olmak üzere iki ana kategoriye ayrılmaktadır.
1. Doğal Bağışıklık: Doğuştan gelen ve vücudu her türlü hastalık yapıcı mikroplara karşı koruyan bağışıklık türüdür. Enfeksiyonlara karşı hızlı tepki veren bileşenleri içerir.
2. Edinilmiş Bağışıklık: Daha önce geçirilmiş olan enfeksiyonlar veya aşılara dayanarak belirli mikroplara karşı geliştirilen bağışıklık türüdür. B & T lenfositleri gibi hücreleri içerir. B hücreleri antikorları üreterek hastalık yapıcı mikroplara (patojenlere) karşı savunma sağlarken, T hücreleri doğrudan enfekte hücrelere müdahale eder ve yok eder. Hafıza hücreleri oluşturur ve gelecekteki enfeksiyonlara karşı daha etkili bir savunma sağlarlar.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ GÜÇLENDİRMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Bağışıklık sisteminin güçlü olması; dayanıklı bir vücut, daha az hastalık ve daha sağlıklı bir yaşamı temsil eder.
Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek için;
• Beslenme, uyku düzeni, yeterli su tüketimi, egzersiz ve stres yönetimi gibi temel unsurlara dikkat etmek,
• Alınan takviyelerin aşırıya kaçılmadan ve doktor gözetiminde kullanılması,
• Gerekli görülürse aşılar gibi önlemlerin alınması,
• Güne kahvaltı ile başlamak, özellikle kahvaltılara protein (örneğin yumurta) eklenmesi,
• Sigara ve alkol kullanımından uzak durulması,
• Stres kaynaklarından uzak durulması,
• Paketli ve işlenmiş gıdalardan uzak durulması,
• Herhangi bir sağlık probleminiz yoksa beyaz çay, yeşil çay gibi antioksidan kapasitesi yüksek olan çayların tüketimi ve karanfil, tarçın, kekik, zerdeçal gibi baharatların tüketilmesi,
• C vitamini, D vitamini, çinko, probiyotikler (yoğurt, kefir vb.), Omega-3 yağ asitleri gibi bazı takviyeler alınması,
Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi bakımından oldukça önemlidir.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİMİZ KUVVETLİ İSE BUNU KORUMAK İÇİN NE YAPMALIYIZ?
Bağışıklığı güçlü olan bir birey, sağlıklı bir yaşam tarzını sürdürerek ve birtakım önlemleri alarak bu durumu koruyabilir.
Bağışıklık sistemini güçlü tutmak için birkaç adım;
1. Dengeli Beslenme: Bol miktarda meyve ve sebze tüketimi, balık-tavuk-yumurta-süt ürünleri gibi protein içerikli gıdalara yer verilmesi, tercihen tam tahıllı besinlerin tüketilmesi, antioksidan açısından zengin besinlerin tercih edilmesi (brokoli, ıspanak, portakal, mango, havuç gibi) ile dengeli bir beslenmeye sahip olunabilir.
2. Yeterli Su Tüketimi: Susuzluk belirtileri arasında ağız kuruluğu, koyu renkli idrar, baş ağrısı ve yorgunluk gözlemlenebilir. Gün boyunca yeteri miktarda su içmek, vücudu nemli tutar ve bağışıklık sistemini destekler. Yeterli su tüketimi kişisel faktörlere, yaşa, cinsiyete, yaşam tarzına ve çevresel koşullara bağlı olarak değişkenlik gösterir.
3. Stres Yönetimi: Meditasyon, yoga, derin nefes alıp verme gibi yöntemlerle stresten uzak durulabilir ve stres durumunuzu kontrol altına alabilir.
4. Yeterli ve Kaliteli Uyku: Her gece 7-9 saat uyku almak, vücudun dinlenip kendini onarmasına ve bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasına yardımcı olur. Uyku sırasında, ortamın karanlık olması, odanın yaklaşık 18-22 derece sıcaklıkta olması vücut ısısının düşmesine yardımcı olur ve bu, melatonin üretimini artırarak uykuya geçişi kolaylaştırmaktadır. Serin bir ortamda uyumak, genellikle rahat ve kesintisiz bir uyku için daha idealdir.Dışarıda herhangi bir gürültü kaynağı bulunmaması, uykudan önce cep telefonu, televizyon gibi mavi ışık yayan cihazların kapatılmış olması, uyumadan önce ağır yemekler tüketilmemesi gibi bazı konulara dikkat edilmelidir.
5. Kişisel Hijyen:Eller hijyen kurallarına uygun olarak yıkanmalıdır, toplu taşıma araçları gibi kalabalık ortamlardan mikrop kapmamamız için mesafekuralları önemlidir.
6. Günlük Gün Işığı Alımı:Düzenli olarak gün ışığı alımı, D vitamini sentezini artırır.
7. Probiyotik ve Prebiyotik Alımı: Fermente gıdalar veya probiyotik takviyelerle bağırsak sağlığını desteklemek önemlidir.
Dr. Aida Keklik
Academic Hospital / Academic Clinic
Medikal Estetik Hekimi
