Akupunkturun sözcük karşılığı iğne batırmaktır (Acus Punctum). İğneler, ilk dönemlerde devrin teknolojik özelliklerine göre seçilmiş malzemelerden (dikenler, sivriltilmiş taşlar vs.) üretiliyordu. Daha sonraki çağlarda altın, gümüş gibi kıymetli metallerden üretildi. Günümüzde kullanım kolaylığı ve ucuzluğu açısından çelik iğneler kullanılmaktadır. Akupunkturda, hastanın hastalık durumuna göre çeşitli nokta kombinasyonları seçilir. Akupunktur noktalarını birleştiren ve içinden enerjinin akmasını sağlayan kanallara “meridyen” adı verilir. Bu meridyenlerin içinden “çi” adı verilen yaşam enerjisi akar. Bu kanallardaki tıkanıklık hastalıkların kaynağıdır. Yine hastalık durumuna göre etki eden kimyasal ileticiler (bazen endomorfinler bazen serotonin vs) farklıdır. Tedavi 12-15 seans olup süresi 20-30 dakikadır. Tedaviler haftada 1-3 kerelik sıklıklarla uygulanır. İğnelere bazen etkinliğini arttırmak için elektrik akımı uygulanabilir (Elektroakupunktur).
Akupunkturla ilgili ilk yayın 1823’de Lancet dergisinde yayınlanmıştır.
Akupunktur ve obezite
Akupunktur uygulaması serotonin adlı maddenin merkezi sinir sistemindeki konsantrasyonunu yükselterek metabolizmanın hızlanmasını sağlar. Akupunktur, obezlerde hipotalamus adı verilen beyin bölgesindeki tokluk merkezini aktive eder. Ayrıca kulak akupunktur uygulaması ile bir sinirin kulak dalını uyararak, iştahı baskıladığı gözlenmiştir. Akupunktur uygulamasıyla vücut ağırlığı kaybı ile birlikte serum total kolesterol, trigliserit ve LDL kolesterol düzeyinde azalma sağlanır. Obezlerde akupunktur tedavisinin iştahı baskıladığı, plazmada beta endorfin düzeyinin yükselmesiyle yağları eritici etki oluşturduğu (lipolitik etki), plazmada yükselen glukagonun ise enerji depolarını harekete geçirdiği ileri sürülmektedir. Plazmada serotonin, beta endorfin ve enkefalin düzeylerinin yükselmesiyle de psikolojik destek sağladığı, bu nedenle de ağırlık kaybına neden olduğu düşünülmektedir.
Ağrı Tedavisinde Akupunktur
Akupunktur etkisiyle kanda yükselen bazı maddeler (endorfin vs.) ağrının kesilmesinde etkin rol oynamaktadır.
Migrende
Boyun, bel, diz ağrılarında ve daha birçok ağrının kesilmesinde etkilidir.
Sigaranın Akupunkturla Tedavisi
Sigarayı bırakırken akupunktur uygulanmasının amacı, ilk günlerde ortaya çıkan yoksunluk halini gidermeye çalışmaktır. Ayrıca fazla yemek, sinirlilik, konsantrasyon bozukluğu gibi belirtilerle de savaşır. Akupunktur ya bu problemlerin ortaya çıkışını engeller ya da ortaya çıkanları gidermeye çalışır.
Sigarayı bıraktıktan 24 saat sonra kalp krizi riski düşer. Beşinci yılda kalp krizi riski sigara içenlerin riskinin yarısına iner. Onuncu yılda ise hiç sigara içmemiş biri ile eşit düzeyde olur.
Tüp Bebek Tedavisinde Akupunktur
Tüp bebek uygulamasında başarıyı engelleyen önemli faktörlerden biri anne adayında oluşan aşırı stres ve döllenmiş yumurtanın transferden sonra tutunup yerleşeceği endometrium (Rahimin iç tabakası) adlı tabakanın yeterli damarsal olgunluğa ve kalınlığa ulaşamamasıdır. Akupunktur endometriumun yeterli olgunluğa ulaşmasına katkıda bulunur.
Akupunktur düzenleyici etkisi ile anne adayının strese karşı dayanıklılığını arttırır. Böylece tüp bebek uygulaması öncesinde ve sonrasında akupunktur tedavisi gören anne adaylarının başarı şansı, akupunktur tedavisi görmeyenlere göre daha artmaktadır.
